Xem nhanh
Trải qua hàng triệu năm, cơ thể con người ngày nay đã có nhiều bước tiến hóa và thay đổi đáng kể so với tổ tiên chúng ta thời xa xưa. Vì vậy một số bộ phận từng đóng vai trò quan trọng trong cơ thể giờ đây không còn tác dụng nữa.
Ví dụ điển hình nhất là ruột thừa, đây không phải một bộ phận quan trọng của bơ thể (dù một số nghiên cứu cho thấy nó hoạt động như một kho chứa vi khuẩn tốt). Khi ruột thừa bị viêm, chúng ta có thể phẫu thuật cắt bỏ phần này mà không ảnh hưởng gì đến cơ thể.
Ngoài ra, một số bộ phận khác cũng từng nắm giữ chức năng quan trọng giờ đây đã biến mất hoặc bị tiêu biến, chỉ còn sót lại một số dấu tích làm bằng chứng cho sự tiến hóa.
Dorsa Amir, nhà nhân chủng học tiến hoá tại Đại học Boston (Mỹ), đã nghiên cứu và gọi hiện tượng này là “sự dư thừa trong quá trình tiến hóa”. Amir cho rằng nếu một đặc điểm không còn hữu ích nhưng vô hại với con người, thì nó vẫn sẽ tiếp tục tồn tại trong cơ thể. Hãy cùng điểm qua 9 bộ phận chẳng còn chức năng gì trong cơ thể người.
Ruột thừa
Từ xa xưa, ruột thừa là cơ quan tiêu hoá các loại thực vật giàu chất xơ (cellulose). Ngày nay nhiều động vật có xương sống ăn thực vật vẫn còn dựa vào ruột thừa xử lý thức ăn. Tuy nhiên bộ phận này lại không thuộc hệ tiêu hóa của con người, cũng không có bất kỳ chức năng nào. Dù một số nghiên cứu cho thấy ruột thừa là nơi trú ngụ của nhiều loại vi khuẩn tốt cho cơ thể, nhưng vẫn chưa rõ đó là chức năng thực sự của bộ phận này hay một kiểu thích nghi để phù hợp với cơ thể người.
Theo Amir, khi chúng ta bắt đầu chuyển sang chế độ ăn uống đa dạng hơn, cơ thể người không còn cần đường ruột quá dài và phức tạp nữa và ruột thừa đã trở nên vô dụng.
Cơ palmaris longus
Khoảng 10% dân số con người không có loại cơ này. Để biết mình có loại cơ này hay không, bạn chỉ cần để ngửa cổ tay lên, chụm ngón cái và ngón út lại với nhau và kéo căng phần cổ tay như hình dưới đây.
Nếu có một dải cơ trên cổ tay nổi lên thì đó là cơ Palmaris longus. Từ xa xưa, cơ này hỗ trợ tổ tiên chúng ta leo trèo bằng hai chi trước và giúp cầm nắm dễ dàng hơn. Tuy nhiên, cách đây khoảng 3,2 triệu năm loài người đã bắt đầu đi bằng hai chân nên cơ Palmaris longus dần trở nên vô dụng. Khi đôi tay trở nên linh hoạt hơn, sức cầm nắm không còn phụ thuộc vào loại cơ này nữa.
Răng khôn
Ngày xưa, con người cần một bộ hàm khỏe mạnh để nhai những loại thực phẩm cứng, nhưng chế độ ăn ngày nay đã chuyển sang thức ăn mềm và được nấu chín. Vì vậy hàm của chúng ta đã trở nên nhỏ gọn hơn và gần như không còn chỗ cho răng khôn nữa. Đây là lý do vì sao một số người gặp tình trạng răng khôn mọc lệch và gây đau đớn.
Nổi da gà
Đây là hiện tượng những sợi cơ Arrector pili co lại. Tổ tiên của chúng ta có nhiều lông hơn giúp giữ ấm cơ thể và bảo vệ bản thân trước yếu tố môi trường khắc nghiệt. Với các loài động vật có lông dày, sợi cơ pili arrector giúp con người thích nghi khi nhiệt độ thay đổi. Ngoài ra, khi lông xù lên sẽ giúp cơ thể người trông to lớn hơn, cách này giúp con người trông to lớn hơn, để phòng vệ hoặc đe dọa kẻ thù. Nhím là loại động vật ví dụ cho thấy hiệu quả của cơ Arrector pili. Tuy nhiên ngày nay con người không còn cần đến loại cơ này nữa.
Xương cụt
Phôi thai người phát triển đuôi từ 5-8 tuần sau khi thụ thai. Nhưng sau đó phần đuôi sẽ biến mất và các đốt sống còn lại sẽ hợp thành xương cụt. Thời xưa, xương đuôi giúp tổ tiên chúng ta di chuyển và giữ thăng bằng, nhưng phần đuôi ngày càng thu gọn lại khi con người học cách đứng thẳng. Ngày nay, xương cụt không có tác dụng gì với chúng ta nữa.
Cơ auricular giúp điều khiển phần tai
Ngày nay chỉ một số ít người có khả năng điều khiển vàng tai, đa số chúng ta không còn khả năng này nữa do cơ auricular đã bị tiêu biến. Các loài động vật có vú, điển hình là chó và mèo, thường phải cử động tai để nghe ngóng xung quanh tốt hơn. Tuy nhiên, chúng ta tiến hóa và dần có phần cổ linh hoạt hơn, có thể xoay qua lại để tiếp nhận âm thanh tốt và không còn cần di chuyển tai nữa.
Nhóm cơ hình chóp ở phần bụng dưới
Đây là cơ pyramidalis, có khoảng 20% dân số thế giới không có loại cơ này, phần còn lại có từ một đến hai búi cơ nhưng trên thực tế chúng chẳng có tác dụng gì cả. Theo Britannica , phần cơ pyramidalis có thể giúp đường trắng bụng (linea alba) co lại, nhưng không giúp ích gì cho chức năng của cơ bụng.
Vú ở nam giới
Ban đầu, bào thai nam và nữ đều phát triển giống nhau cho đến khi testosterone xuất hiện kích hoạt quá trình hình thành cơ quan sinh dục. Tuy nhiên trước khi hormone này xuất hiện thì núm vú đã bắt đầu phát triển. Nam giới khác với phụ nữ vì bộ phận núm vú không dùng để tiết sữa, chỉ trừ trường hợp đặc biệt, khi hormone prolactin giúp sản sinh sữa tăng cao thì nam giới vẫn có thể tiết sữa như nữ giới.
Mí mắt thứ 3
Thường được gọi với tên khoa học là plica semilunaris, mí mắt thứ ba nằm ở khóe mắt gần tuyến lệ. Ở một số loài, bộ phận này được dùng để bảo vệ mắt. Chim, bọ sát cùng một số động vật có vú có thể sử dụng plica semilunaris để phủ kín phần mắt, giúp giữ ẩm và bảo vệ cơ quan này khỏi bụi bẩn, ánh sáng chói lóa. Tuy nhiên, con người ngày nay không thể điều khiển phần mí mắt này nữa. Nghiên cứu cho thấy plica semilunaris rất hiếm khi tồn tại trên cơ thể các loài linh trưởng.