Xem nhanh
Những chiếc smartphone ngày nay lần lượt ra mắt đều mang những đặc tính đã Apple tạo ra cuộc cách mạng từ thế hệ iPhone đầu tiên.
Nếu không có iPhone, thế giới điện thoại thông minh có thể vẫn tiếp tục với những tính năng ‘đo ni đóng giày’ ngay cả khi xuất hiện thiết bị có màn hình cảm ứng. Không thể phủ nhận phần cứng đã đóng một vai trò quan trọng hình thành thế giới smartphone, điều quan trọng không kém chính là phần mềm dựa trên trải nghiệm người dùng.
Màn hình cảm ứng điện dung, cảm ứng đa điểm, thao tác đưa máy về màn hình chính (Home), gia tốc kế, tính năng lướt ngón tay cuộn trang kinetic scrolling… là một trong số những tính năng mà iPhone thế hệ đầu tiên được tích hợp. Đây là những trang bị mà bất kỳ smartphone hiện nay đều phải có.
Thiết kế mặt trước điện thoại với màn hình chiếm trọn diện tích, cảm ứng đa điểm
Khi hình ảnh iPhone được hé lộ, giới công nghệ tỏ ra trầm trồ bởi màn trình diễn một thiết bị với một màn hình lớn được thao tác bằng ngón tay. Vào thời điểm này, những smartphone phổ biến mang thiết kế màn hình và bàn phím QWERTY, trong khi những chiếc máy có màn hình lớn hơn thường được gọi là PDA với hệ điều hành Windows Mobile của Microsoft.
Steve Jobs – cố CEO Apple cho rằng bàn phím QWERTY chiếm phần diện tích không đáng có và chúng đã được gán cho những tính năng cố định. Người dùng khi cần sáng tạo sẽ không thể làm được gì hơn với nhữn
g thứ như vậy. Ý tưởng sử dụng một chiếc điện thoại như giao diện desktop trên máy tính đã được Jobs diễn giải trước khi gói gọn nó vào trong một thiết kế chỉ gồm màn hình lớn và phím Home ở mặt trước.
Để tương tác dễ dàng, thứ ‘ma thuật’ mà đội ngũ kỹ sư Apple đưa vào chỉ là công nghệ màn hình cảm ứng điện dung và giao diện người dùng OS X. Công nghệ màn hình này cho phép ngón tay tiếp xúc ở diện tích lớn mà không sự hỗ trợ của bút stylus do hạn chế công nghệ trước đó. Dựa trên mã nguồn hệ điều hành Macintosh, iPhone có một bộ áo mới cho người dùng một công cụ giải trí đầy mong ước.
Bên cạnh đó, tính năng cảm ứng đa điểm cũng đem lại một trải nghiệm sử dụng một cách tự nhiên. Apple ứng dụng công nghệ trên bàn rê chuột của máy tính Mac để ứng dụng trên màn hình của iPhone chạy OS X vào thời điểm bấy giờ, từ đó làm nên sự khác biệt hoàn toàn so với những trải nghiệm thiết bị tương tự.
Những thiết bị PDA với bút stylus, smartphone bàn phím QWERTY về sau đã phải nhường lại ngôi vương cho thiết kế điện thoại với màn hình chiếm hết diện tích phía trước. Ngay cả khi những chiếc điện thoại gập như Galaxy Fold ra đời, những nút bấm vật lý ở khu vực có màn hình đã không còn đất để tồn tại.
Thao tác đưa giao diện máy về màn hình chính (Home)
Dù chỉ là một cử chỉ đơn giản, cách thức thao tác đưa giao diện máy về màn hình chính đã dần được khẳng định từ iPhone thế hệ đầu tiên cho đến nay.
Trong tất cả những tác vụ, thao tác đưa giao diện về màn hình chính luôn được người dùng ưu tiên thực hiện ở bất kỳ hình thái nào. Nút Home trên iPhone thế hệ đầu vẫn tồn tại cho đến chiếc iPhone SE (2022) mới nhất một cách đầy tự tin. Cho dù bạn mở khoá máy ở một giao diện ứng dụng đang dùng, thao tác đưa giao diện về màn hình chính vẫn được ưu tiên thực hiện.
Tuy vậy, cử chỉ vuốt về Home của iPhone X không phải là lần đầu của Apple. Một vài hệ điều hành cho smartphone trước đó như Meego (Nokia N9) hay BlackBerry Tablet (PlayBook) đã cho người dùng thấy một tương lai sử dụng với toàn màn hình mà không cần đến phím bấm.
Trên thực tế, Google rất trì trệ trong việc tạo nên thao tác cử chỉ điều hướng đến những chiếc màn hình tràn viền như Galaxy S8. Những thương hiệu lớn trong việc phát triển smartphone Android đã tự tìm cách đưa ra việc sử dụng cử chỉ điều hướng tương tự như iOS 11 trên iPhone X.
Gia tốc kế, con quay hồi chuyển
Trước khi có iPhone, bạn không thể nào thực hiện được thao tác chơi một game đua xe và lắc điện thoại để điều chỉnh hướng đi giống như đang lái xe như vậy.
Tính năng được Steve Jobs trình diễn ấn tượng dựa trên tính năng gia tốc kế chính là giao diện ứng dụng nghe nhạc iTunes khi chiếc máy iPhone được xoay theo chiều ngang. Lúc này, những hình ảnh album xếp chống được hiện ra và ngay lập tức được chú ý hơn bởi hiệu ứng khi lướt ngón tay trên màn hình để lựa chọn album nhạc.
Về sau, con quay hồi chuyển được tích hợp giúp một chiếc smartphone còn làm được nhiều công việc hơn thế như điều hướng để di chuyển với bản đồ, kết hợp cùng camera để đo đạc kích thước không gian hay vật thể. Phần cứng rõ ràng luôn chiếm vai trò quan trọng để hiện thực hoá những ý tưởng mà con người mong muốn tạo ra.
Kinetic Scrolling
Khái niệm này được để nguyên bằng tiếng Anh biểu thị cho những thao tác lướt trang nội dung trên mọi ứng dụng ngày nay.
Trở lại với câu chuyện của Windows Mobile trên PDA, những chiếc bút cảm ứng đóng vai trò tương tác quan trọng khi lướt tìm một danh sách, danh bạ hay tập tin dài (Word, Excel). Giả sử chúng ta chạm tay lên nội dung của màn hình vào thời điểm đó, hệ điều hành có thể hiểu là bạn đang muốn chọn (dấu nháy soạn thảo văn bản) ở phần chữ, sau đó là tác vụ bôi đậm chọn văn bản. Thực tế điều bạn muốn lúc đó là thao tác đẩy trang lên phía trên để trượt cho việc xem nội dung bên dưới.
Kinetic Scrolling là thuật toán trượt giải quyết được nhu cầu thực tế đó. Khi màn hình cảm ứng tiếp nhận thời gian tiếp xúc ngắn và thao tác búng tay, giao diện trượt trang ngay lập tức được thực thi. Nếu thời gian lấy mẫu cảm ứng nhiều hơn, đoạn văn bản đó sẽ hiện dấu trỏ nội dung cho văn bản, hoặc menu Cut – Copy – Paste giống như khi nhấp chuột phải của máy tính.
Chính vì vậy, khi công nghệ cảm ứng cũ chưa đáp ứng được tần số lấy mẫu đa dạng, những hệ điều hành như Windows Mobile đã phải trang bị giao diện thanh cuộn nằm ở phía bên phải ứng dụng. ‘Gã khổng lồ’ Nokia lúc đó cũng kịp nâng cấp tính năng tương tự như iPhone cho hệ điều hành Symbian cảm ứng từ chiếc Nokia 5800 thông qua một bản cập nhật.
Đây vốn dĩ là tính năng không thể mất đi trên giao diện của hệ điều hành máy tính. Ở thời điểm hiện tại, những chiếc máy tính cảm ứng dùng hệ điều hành Windows mới nhất cũng đều có tính năng kinetic scrolling.
Có thể thấy, chiếc iPhone thế hệ đầu tiên đã đem đến một sứ mệnh vô cùng quan trọng. Thật không quá lời khi nói đó là một cách mạng trong công nghệ di động, khi mà di sản nó để lại sẽ không bao giờ bị mất đi cho đến hiện tại và tương lai.
