Mức giá điện thấp kỷ lục vừa được thiết lập, cho thấy một bước tiến dài quan trọng của điện mặt trời khi thế giới đang đứng trước sức ép phải nhanh chóng giảm lượng CO2 phát thải.
Vương quốc Dubai thuộc Tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất UAE vừa thiết lập kỷ lục thế giới mới về giá điện mặt trời vào ngày 1/5 vừa qua. Công ty Dubai Electricity and Water Authority (DEWA) đã nhận được mức bỏ thầu cho dự án nhà máy điện mặt trời Sheikh Maktoum Solar Park Phase III với mức giá thấp kỷ lục, chỉ 3 cent Mỹ (tương đương 666 VNĐ) cho mỗi kWh điện. Mức giá này không chỉ thấp so với điện mặt trời mà còn dễ dàng đánh bại các lựa chọn về điện sử dụng năng lượng hóa thạch tại Dubai.
Trong khi đó tại Việt Nam, giá điện đang rơi vào khoảng 1700 VNĐ/kWh.
Tại thời điểm mở thầu, DEWA chỉ dự định cho một cơ sở sản xuất 200 MW điện xoay chiều, nhưng với các tùy chọn trong những giai đoạn tiếp theo, dự án này đang có tiềm năng trở thành nhà máy điện mặt trời lớn nhất thế giới với công suất 800 MW. Dự án nhà máy điện mặt trời này sẽ được vận hành như một cơ sở sản xuất điện độc lập (IPP), được xây dựng bằng hình thức BOT, với các nhà thầu đề xuất một giải pháp kỹ thuật và tài chính, sau đó họ sẽ sở hữu và vận hành trong 25 năm.
Mức giá thầu thấp nhất được đưa ra bởi Liên doanh giữa hãng Masdar của Abu Dhabi và nhà phát triển FRV của Tây Ban Nha (đã bị thâu tóm bởi tập đoàn Abdul Latif Jameel của Ả Rập Xê út năm 2015). Ngoài ra theo những người trong ngành, mức giá thấp thứ hai thuộc về nhà sản xuất và phát triển module điện mặt trời của Trung Quốc – JinkoSolar với mức giá 3,69 cent/kWh (tương đương 820 VNĐ). Đứng thứ ba là Liên doanh giữa công ty điện Acwa Power của Ả Rập Xê Út và First Solar, người tiên phong sản xuất pin mặt trời dạng phim mỏng của Mỹ, với mức giá 3,96 cent/ kWh (tương đương 880 VNĐ).
Hai liên doanh của Pháp, một giữa Engie và công ty Marubeni của Nhật đứng thứ tư với mức giá 4,44 cent/ kWh (~ 986 VNĐ) và một giữa hãng EDF với Nebras Power của Qatar đứng thứ năm với mức giá 4,48 cent/kWh (~ 995 VNĐ).
Mức giá này là một kết quả đáng ghi nhận khi họ kết thúc chuỗi chiến thắng của công ty Acwa Power, người đã giành chiến thắng trong hai lần đấu thầu trước của DEWA IPP, nhà máy Sheikh Maktoum Solar Park Phase II và gần đây là nhà máy điện chạy than Hassyan. Lần này Acwa đã bị đánh bại bởi JinkoSolar, công ty không chỉ dẫn đầu thế giới về mức giá cho các module điện mặt trời, mà còn cho thấy năng lực của mình trong việc phát triển các dự án với chi phí rất cạnh tranh.
Tuy nhiên, mức giá thầu thấp nhất lại thuộc về Liên doanh giữa Masdar FRV và ALI. Trước đó, liên doanh này cũng đã bị chính Acwa vượt qua khi đấu thầu dự án nhà máy Sheikh Maktoum Solar Park Phase II. Nhưng lần này có vẻ họ đã tìm được công thức cho chiến thắng của mình, khi hợp tác với Masdar, còn được biết đến với tên Công ty Abu Dhabi Future Energy, một chi nhánh của quỹ đầu tư Mubadala.
Nhiều người có thể sẽ thắc mắc làm thế nào các nhà thầu có thể đưa ra mức giá thấp như vậy? Đóng góp lớn nhất cho mức giá thấp này là chi phí vốn thấp hơn cho dự án, phần lớn đến từ chi phí các bộ phận thấp hơn và các thiết kế hệ thống hiệu quả hơn (hệ thống sắp xếp các tấm pin mặt trời). Một yếu tố kỹ thuật quan trọng khác góp phần tạo nên mức giá thấp này là sự phổ biến rộng rãi của công nghệ theo dõi trục đơn (như ảnh trên), giúp các tấm pin mặt trời có thể xoay theo hướng tối ưu với mặt trời.
Công nghệ này cho phép tăng thêm gần 15% lượng điện thu được so với các hệ thống trục cố định, làm giảm hơn nữa chi phí của cả hệ thống.
Đánh bại điện hóa thạch về chi phí
Dù thất bại nhưng ngay cả mức giá đứng thứ hai và thứ ba trong cuộc đấu thầu này cũng đánh dấu mốc quan trọng và chưa từng có về sự tiến bộ của năng lượng tái tạo. Cả ba mức giá thầu thấp nhất này đã lập nên kỷ lục thế giới mới về chi phí cho điện mặt trời mà không cần các biện pháp trợ cấp. Công ty Enel Green Power của Mexico gần đây cũng tham gia đấu thầu với mức giá 3,6 cent/ kWh (tương đương 800 VNĐ) nhưng chưa bao gồm chi phí bổ sung cho các chứng nhận năng lượng xanh. Mức giá điện mặt trời tại Mỹ thường xuyên thấp hơn 3 cent/kWh nhưng chưa bao gồm ưu đãi thuế 30% và các trợ cấp khác.
Bên cạnh lập kỷ lục thế giới mới về giá điện mặt trời, mức giá thầu này còn cho thấy nhà máy điện mặt trời quy mô lớn giờ có thể đánh bại các nhà máy điện sử dụng nhiên liệu hóa thạch về chi phí. Tháng 10/2015, dự án nhà máy điện chạy than Hassyan của DEWA đã thắng thầu với mức giá cao hơn nhiều, 4,501 cent/kWh (tương đương 1.000 VND), trong khi đó các nhà máy điện chạy bằng khí đốt tại Dubai có mức giá thậm chí còn cao hơn nữa, dù đây là một nguồn tài nguyên dồi dào của tiểu vương quốc này.
Một hiệu ứng toàn cầu
Sự kiện này dù không bất ngờ với những người trong ngành, nhưng kết quả của việc đấu thầu lần này sẽ tạo ra một cơn địa chấn cho thị trường năng lượng toàn cầu. Lúc này, các nhà máy điện hóa thạch không chỉ chịu các áp lực phải giảm lượng phát thải khí carbon do Thỏa thuận về khí hậu tại Paris, mà còn bởi lợi thế cạnh tranh tuyệt đối về chi phí của điện mặt trời (và cả điện gió). Chỉ vài năm trước, không ai có thể tưởng tượng rằng điện mặt trời sẽ đánh bại toàn bộ nguồn năng lượng hóa thạch vào năm 2016.
Kết quả này được kỳ vọng sẽ thúc đẩy hơn nữa sự phát triển điện mặt trời trên toàn cầu, đặc biệt tại các nước có lợi thế về nắng mặt trời với nhu cầu về điện đang tăng cao. Dubai và các quốc gia xung quanh đang tìm cách xây dựng các nhà máy điện mặt trời có quy mô tương tự. Công ty điện của Abu Dhabi, ADWEA vừa mới đưa ra gói thầu cho một nhà máy điện mặt trời với công suất 350 MW.
Theo GenK