Theo như bài blog mới đây, Google đang có tham vọng biến công nghệ AMP thành một tiêu chuẩn mới cho toàn bộ Internet
Theo đó, trong bài đăng trên blog gần đây, Google thông báo rằng họ đang bắt tay vào một dự án nhằm thuyết phục nhóm chịu trách nhiệm về các tiêu chuẩn web áp dụng công nghệ lấy cảm hứng từ AMP (Accelerated Mobile Pages). Về lý thuyết, điều đó nghĩa là hầu như bất kỳ website nào cũng có thể có được những lợi ích giống như AMP: được tải xuống gần như ngay lập tức, xem được trên nhiều nền tảng, và quan trọng hơn cả là sẽ có vị trí nổi bật hơn trong mắt của Google.
Nghe thì có vẻ chưa được thú vị lắm, nhưng thật sự nó rất quan trọng vì sẽ ảnh hưởng đến cách mà chúng ta sẽ duyệt web trong tương lai. Dù cho Google có thất bại hay thành công trong dự án này, chắc chắn nó sẽ có ảnh hưởng lớn tới việc định hình cách người dùng sẽ lướt web trên điện thoại sau này.
Có thể không nhiều người từng nghe qua về AMP. Đó là cách Google giúp duyệt web nhanh như kiểu bạn xem một trang Instant Article trên Facebook – bấm vào là hiện ra ngay lập tức. Ý tưởng là khi bạn nhấp vào một liên kết trên nền tảng khác, bạn không phải chờ vì nó được load từ trước vào trong ứng dụng rồi. Mục tiêu của AMP là sẽ đem lại trải nghiệm tương tự khi bạn duyệt web vậy.
Bằng việc tạo ra AMP, Google đã đi đúng vào mối lo ngại của các nhà phát triển đang lo lắng về tương lai của web. Các nhà xuất bản đã lo lắng việc các công ty công nghệ kiểm soát quá nhiều việc xuất bản của họ. Hơn cả, họ đang lo rằng Google có thể sẽ không phải là một người quản gia tốt bụng, mà sẽ là trở thành một “tú ông” chuyên moi tiền hơn.
Các nhà phát triển bắt đầu lo ngại và mối lo ngại này ngày càng tăng lên. Tình trạng này bắt đầu làm David Besbris, phó phòng kỹ thuật tìm kiếm của Google trở nên vất vả. Đầu tuần vừa rồi, TheVerge đến Mountain View nói chuyện với Besbris và Malte Ubl, kỹ sư trưởng dự án AMP.
“Đây là một dự án khá là minh bạch, đứng trên quan điểm của chúng tôi,” Besbris nói.
“Không phải chúng tôi tạo ra AMP để kiểm soát hết mọi thứ như mọi người nghĩ đâu,” ông cho biết. Thay vào đó, Besbris lập luận, hãy nhìn thử vào tình trạng tồi tệ của mobile web vài năm trước khi có khởi đầu của AMP. Thực tế là nó rất tệ, đã có một bài bài viết trên Theverge với tiêu đề “Mobile web quá tệ” vào năm 2015. Đúng là như vậy, Apple và Facebook đã giải quyết vấn đề bằng tạo ra một nền tảng độc quyền và thuyết phục các nhà xuất bản đăng bài theo định dạng có sẵn trên nền tảng của họ.
Besbris nhìn nhận vấn đề theo cách tương tự: “Xu hướng của ngành này hiện tại lại là giải quyết vấn đề theo cách đơn giản, theo cách mà ta có thể đảm bảo rằng ta có thể kiểm soát được trảnh nghiệm người dùng”. Vậy nên giải pháp của Google là AMP, một framework được thiết kế để giúp duyệt web nhanh hơn, để website thông thường có được cơ hội cạnh tranh với Apple và Facebook.
Để các trang web được duyệt ngay tức thì đòi hỏi một can thiệp chỉnh sửa thật thông mình và và cũng phải khác lạ một chút nữa.
Công việc này đòi hỏi sự kết hợp của các công nghệ web sẵn có (như iFrame chẳng hạn), các tiêu chuẩn nghiêm ngặt cho chính các trang web, và điều trọng yếu nhất chính là một cơ sở hạ tầng khác cho việc trung chuyển trang web giữa máy chủ của nhà phát hành và điện thoại của bạn. Những thành phần lủng củng đó chính là cái chúng ta thường nghe người ta phàn nàn khi nói đến AMP. Cách iFrame cuộn trang rất kỳ cục, URL không khớp và kết quả trang web mà AMP trả về nhìn hơi thiếu khi so với trang web gốc.
Dù rằng có nhiều vấn đề, AMP cũng có ấn tượng của riêng nó. Chẳng hạn như khi bạn xuất bản một trang web, nó sẽ được truy xuất từ bất cứ máy chủ nào. Nhưng đó không phải là thứ làm nó nhanh đâu, điều tực sự tạo nên khác biệt, khiến nó có thể load ngay tức thì chính là vì nó đã được load ngầm ngay từ trước đó rồi. Mặc dù việc pre-loading này là đã có tải về, nhưng bạn sẽ không được tính là 1 view cho trang đó, và sẽ không gửi bất kỳ dữ liệu nào từ cookies hay tác động gì cho đến khi bạn click vào. Và bạn có thể tin rằng cái trang web đã cached đó luôn được cập nhật, chuẩn như bản gốc của nó, ngay cả khi bản gốc có sửa đổi sau khi đăng.
“Quay lại ban đầu, lúc ấy không có trang web nào có khả năng làm được điều tương tự,” Besbris nói. Ubl và đội của anh ta đã đi đến việc kết hợp các công nghệ để biến nó thành hiện thực, nhưng điều này lại đòi hỏi công nghệ hiện vẫn chưa được tích hợp vào web. Vậy nên Google đã phải đưa ra sự lựa chọn: Cần thời gian để thuyết phục thay đổi tiêu chuẩn cho phần body của trang web và sau đó là các nhà sản xuất trình duyệt hỗ trợ hoặc là cứ đi trước, làm luôn, tung ra luôn trên các sản phẩm của mình trước.
“Chúng tôi cần có phương tiện để giải quyết vấn đề này. Bạn không thể chỉ biết mà không thử được,” Besbris lập luận. Google phải chứng minh được rằng các trang web thông thường có thể duyệt nhanh như Instant Article được. Quan trọng hơn, điều này phải được thực hiện thật nhanh trước khi người dùng bỏ thói quen duyệt web để đến với hàng triệu app đọc tin tức như vậy. Besbrid nói Google không thể đợi các ủy ban xây dựng nên tiêu chuẩn web để thực hiện điều này. “Nếu bạn bắt đầu bằng việc thực hiện mọi thứ theo đúng tiêu chuẩn thông thường, chúng ta giờ này chắc sẽ vẫn chỉ đang nói chuyện về ý tưởng đó thôi,” ông lập luận.
AMP có được tính là “web” hay không chính là một điểm quan trọng của luận điểm này. Besbris và Ubl tin chắc chắn rằng nó đúng là một trang web thực sự và đưa ra bằng chứng cho lập luận này. AMP không cần máy chủ của Google hay của Google Ads; chúng có thể được đăng và phân phối hoàn toàn không phụ thuộc vào Google.
Cho dù các kỹ sư của Google nghĩ gì đi nữa, bên ngoài Mountain View, người ta vẫn nghĩ AMP có liên kết chặt chẽ với Google hơn là với các trang web – dù rằng nó được chấp nhận bới Bing, Twitter, Baidu và một số ông lớn khác. Một phần của vấn đề vì AMP chính là phản ứng của Google với Facebook và Apple, nên nó dễ bị hiểu nhầm chỉ là cái gì đó tương tự.
Nhưng phần lớn của vấn đề lại là Google là một công ty lớn và đã tung ra AMP theo hướng hoành tráng nhất với sản phẩm mạnh nhất của hãng: Tìm kiếm (Google Search). Các nhà xuất bản hỗ trợ AMP sẽ xuất hiện ở những vị trí ưu tiên, đẹp nhất của Google, đồng nghĩa với rất nhiều lượt truy cập. Đó là một nguồn động viên vô cùng to lớn cho những ai dùng AMP.
Giờ mới tới nội dung của bài viết này, đó là thảo luận về bài đăng mới nhất trên blog của Google:
“Từ những gì học được từ AMP, chúng tôi giờ đã thấy rất sẵn sàng để đi bước tiếp theo để tạo ra các nội dung load cực nhanh mà không cần dựa trên AMP”
Những gì Google đang định làm không phải là chuyển hết tất cả qua AMP, mà chỉ sử dụng một vài ý tưởng thông minh đằng sau cách vận hành của AMP, nâng cấp những ý tưởng này, và nâng nó thành chuẩn luôn, và nó sẽ không liên quan gì đến Google cả. Bằng cách này, gần như mọi trang web đều có thể được phân phối dễ dàng và tải trang nhanh như điện xẹt, y hệt như những trang web có AMP vậy.
Google không phải là không biết nghĩ. Họ biết các công ty khác sẽ rất ít có khả năng áp dụng AMP như một giải pháp toàn diện cho các trang web của họ. Trong khi đó, các tiêu chuẩn mới đang được phát triển này sẽ rất tốt cho nền tảng các trang web nói chung. Quan trọng hơn, dù là các công ty đối thủ đi nữa cũng sẽ có nhiều khả năng sử dụng các công nghệ mới này nếu họ thấy nó thực sự tốt cho nền tảng web nói chung chứ không chỉ riêng cho dự án của Google.
“Ý tưởng của chúng tôi luôn là lấy những điểm hay nhất của AMP và những bài học từ xây dựng AMP để đưa thành quy chuẩn,” Besbris nói.
Định dạng mới này thậm chí còn chưa có tên. Google vẫn khá kín đáo trong việc này. Nhưng cho dù là gì đi nữa, nó cũng sẽ là một hỗn hợp của các công nghệ khác nhau. Ubl đã liệt kê ra hàng đống, TheVerge chỉ ra một đoạn trích trong bài viết:
“Mục đích của Google là mở rộng hỗ trợ trên một số tính năng như Top Stories cho các nội dung, hỗ trợ AMP đáp ứng đủ một tập hợp các tiêu chuẩn về hiệu năng và trải nghiệm người dùng để triển khai một tập hợp các tiêu chuẩn web mới. Một số tiêu chuẩn quan trọng như Feature Policy, Web Packaging, iframe promotion, Performance Timeline và Paint Timing.”
Bước tiếp theo sẽ là một thủ tục mà, cho dù nhanh nhất thì cũng phải mất hàng tháng, thậm chí là hàng năm. Rất nhiều bản body tiêu chuẩn cho trang web sẽ được đưa ra, thử nghiệm và nhất trí. Nó không phải chỉ là phần W3C tiêu chuẩn cho trang web. Công nghệ Web Packaging giúp các trang web có thể xem và tương tác offline cũng sẽ được phân phối lại và có thể sẽ được dùng với phần body khác.
Và sau tất cả những điều đó, các nhà sản xuất trình duyệt và app sẽ phải tiến hành nâng cấp sản phẩm của họ. Khi biên tập Theverge hỏi Ubl có thể ước đoán được thời gian cho tất cả những điều này, anh ta ban đầu còn nói rằng sẽ tốn rất nhiều thời gian, nhưng sau đó buộc phải thừa nhận “nghiêm túc mà nói, thì chịu, chả thể ước lượng được”
Trong khi đó, Google tất nhiên sẽ vẫn tiếp tục phát triển AMP và khuyến khích người ta sử dụng nó. Và để tăng tốc, Google sẽ đưa ra phần thưởng cho những ai sử dụng nó: vị trí ưu tiên trên Google Search hay các sản phẩm khác của Google.
Google hiện vẫn chưa cung cấp danh sách các yêu cầu cho các trang web nếu họ muốn được ưu tiên như AMP. Sẽ cần rất nhiều thời gian để đội ngũ phía sau AMP đánh giá hết toàn bộ các tiêu chuẩn và thực hiện benchmark để có thể đưa ra được những tiêu chí cần thiết.
Một khi những tiêu chuẩn này được đồng ý và đưa vào thực tiễn, bất kỳ trang nào đáp ứng đủ sẽ được đưa lên Top Stories, Google News trên Android và thậm chí là có icon “ tia sét xanh” như các trang hỗ trợ AMP. Dù rằng những trang này sẽ không được bảo đảm luôn luôn có vị trí ngon nhất trên Google search, cũng như AMP vậy, hiện giờ nó sẽ vẫn có vị trí ưu tiên, nhưng không đảm bảo luôn là số 1. “Để có vị trí tốt trên trang tìm kiếm sẽ vẫn như hiện tại thôi, và chúng tôi sẽ vẫn không tiết lộ xem nó là gì đâu,” Besbris nói đùa.
Chốt lại những điều đã chia sẻ, Besbris nói:
“Ý tưởng ở đây là muốn chúng ta sẽ hiểu nhau hơn. Chúng tôi luôn muốn điều đó (đưa công nghệ phía sau AMP thành chuẩn chung) và luôn nói về điều này, nhưng chưa rõ ràng lắm. Chúng tôi muốn nói một cách rõ ràng rằng AMP chỉ là nỗ lực muốn các trang web trở nên tốt hơn. Bài học từ AMP đang được đưa vào tiêu chuẩn chung để từ đó chúng ta sẽ có những framework sử dụng chung công nghệ”
Các thảo luận về AMP kể từ khi có ý tưởng về nó đến giờ vẫn luôn khá rối rắm. Những thứ dính đến tiêu chuẩn web standards luôn thế. Nhưng cuộc chiến lần này sẽ dai dẳng hơn những lần khác bởi ai cũng ngày càng hiểu rõ hơn rằng không thể cứ để open web được sử dụng mãi được. Nó phải được bảo trì, và quan trọng hơn, phải được làm cho tốt hơn.
Nhưng vậy cũng không có nghĩa là mọi người nên tin Google hoàn toàn. Công ty này rõ ràng sẽ được lợi nhiều hơn các đối thủ cạnh tranh từ một nền tảng web sống động và có ảnh hưởng khắp nơi.
Theo TheVerge