Facebook quả thật rất hấp dẫn. Nhưng nếu bạn phát hiện ra mình đã quá “nghiện” nó và muốn thoát khỏi nó thì phải làm sao?
Vào năm 2012, mình đã quyết định ngưng sử dụng internet trong vòng 12 tháng. Từ tháng 5/2012 đến 5/2013, mình đã không truy cập internet và cũng không nhờ ai dùng hộ mình. Để nâng cao độ khó, mình thậm chí còn không cả dùng tin nhắn luôn.
Nói tóm lại, mình muốn thử trải nghiệm xem sẽ gặp phải bao nhiêu vấn đề trong cuộc sống do thiếu internet và xem bao nhiêu vấn đề trong số đó là do bản thân mình mà ra.
Tiết lộ nhỏ: đa số vấn đề đều là từ bản thân mình mà ra.
Gần đây bạn có thể thấy quá khó chịu với các mạng xã hội vì lắm bê bối quá và quyết định sẽ ngừng sử dụng chúng thì mình có thể sẽ cho bạn được vài lời khuyên đấy.
Sự chán nản
Bạn đang đứng xếp hàng, đang ngồi trong nhà vệ sinh, chờ tàu, vừa ngủ dậy, sắp đi ngủ… Bạn đang chờ hết quảng cáo hay khi thấy cuộc trò chuyện trở nên nhàm chán. Thậm chí bạn không thấy cuộc trò chuyện nhàm chán nhưng lại cần kiểm tra thông tin gì đó. Có hàng tỷ lý do để bạn lôi điện thoại ra khỏi túi.
Bạn sẽ mở ứng dụng gì ra? Để làm gì?
Với mình, câu trả lời cho câu hỏi đầu tiên sẽ là: Twitter. Đối với người khác có thể sẽ là Instagram hoặc Facebook.
Nhưng câu hỏi thứ hai “Để làm gì?” thì khó trả lời hơn nhiều. Với mình, mở Twitter ra vì có thể ai đó đã đọc bài viết của mình và bấm like. Hoặc có thể ai đó đã like tweet và follow hay có thể đã retweet nữa. Mình chỉ kiểm tra xem có ai đang khen không ấy mà.
Thế nhưng phần điên rồ nhất lại là kiểm tra Twitter và chả thấy gì mới. Mình cất điện thoại trở vào túi. Nhưng chỉ 15 giây sau lại đem ra và kiểm tra thêm lần nữa. Nghe có vẻ hơi “bệnh” một chút nhưng đó là sự thật.
Vậy nên hãy giả định rằng bạn là người dùng Facebook đi. Bạn cũng đang nghiện nó như mình nghiện Twitter vậy. Thế bạn sẽ định làm gì mỗi 15 giây với cái điện thoại nếu ngừng dùng Faecbook?
Mình có thể nói rằng, dựa trên kinh nghiệm cá nhân, bạn sẽ thấy rất buồn bực, chán nản.
Cảm giác buồn bực này rất khó chịu. Đa số mọi người sẽ cố gắng hết sức tránh gặp nó. Cuối cùng người ta đã chấp nhận một chiếc smartphone với đầy các ứng dụng hấp dẫn như một liều thuốc giải.
Nếu chọn thay thế ứng dụng ưa thích bằng một thứ bất kỳ nào khác, hoặc không bằng thứ gì cả, bạn có thể sẽ vượt qua sự khó chịu của việc thấy nhàm chán. Hoặc cũng có thể tìm thấy cái gì đó thú vị hơn.
Sự nhàm chán chính là việc thấy không thỏa mãn với những gì bạn đang làm. Nếu cho phép bản thân thấy nhàm chán dù chỉ một chút, bạn có thể sẽ dùng phần năng lượng rảnh rỗi của bộ não để quyết định xem thực sự muốn làm gì. Ví dụ như cái gì sẽ làm bạn cảm thấy thích thú trong dài hạn, thay vì15 giây ngắn ngủi.
Bạn có thể sử dụng sự nhàm chán này để tự động điều chỉnh hành vi của mình, thay vì tập trung vào làm những gì thật sự quan trọng cho bạn.
Sự chán nản là một trong những phần quan trọng nhất của mình trong một năm không có internet. Cuối cùng mình cũng tìm ra vài kiểu giết thời gian khác nhưng chính như vậy đã làm hỏng mọi thứ. Trong vài tháng đó, sự chán nản đã giúp mình hoàn thành công việc và sống đúng cách.
Sự cô đơn
Khi không có Facebook, hay mạng xã hội hay dùng, bạn không chỉ bị cô lập mà còn thật sự cảm thấy cô đơn nữa.
Giải pháp cho điều này rất đơn giản: đi gặp mọi người. Hẹn mọi người gặp mặt, nói chuyện với bạn bè qua điện thoại, nhắn tin nhiều hơn, trả lời tin nhắn thay vì phớt lờ họ. Biểu lộ sự quan tâm tới mọi người xung quay thay vì chỉ thả tim trên mạng. Thế là xong!
Mình đùa đấy! Ý mình là làm như vậy đúng là liều thuốc giải quyết sự cô đơn thật. Nhưng cảm giác cô đơn này chưa bao giờ dễ xử lý triệt để.
Khi ngừng sử dụng internet, mình đã có một vài thành công trong cuộc sống. Mọi người nói mình trò chuyện với họ nhiều hơn, bởi không bị cái điện thoại làm phân tán. Mình hiểu rõ các thành viên trong gia đình, bạn bè hơn bao giờ hết. Nhưng cũng đồng thời, mình đã mất rất nhiều bạn và cảm thấy rất cô đơn.
Điều này là thế nào vậy?
Cũng dễ lý giải thôi. Internet giờ chính thứ mà ai cũng dùng, nếu bạn bè ai cũng dùng Facebook, bạn thì không, cảm giác cũng như khi mọi người đang ngồi nhậu chung mâm còn bạn thì quyết định không tham dự vậy. Khi không dùng internet, mình đã không gặp vấn đề gì quá lớn với việc cập nhật tin tức của bạn bè, chỉ hơi bị lạc hậu một chút, không đáng kể.
Có một ví dụ như thế này: một bộ phim rất hay sắp ra mắt. Khi trailer được tung ra, một vài người bạn có thể đã chia sẻ lên Facebook, số khác cùng sở thích đã vào bình luận. Cuộc trò chuyện cứ thế kéo dài hàng tháng sau đó, cho tới khi bộ phim được tung ra. Lúc này, bạn đã có thể chắc chắn ai muốn xem bộ phim. Thậm chí có cả một nhóm chat trên Messenger để hẹn nhau đi cùng.
Kể cả khi chuẩn bị kế hoạch buổi tối ngày hôm trước bằng tin nhắn thông thường, bạn cũng có đầy đủ thông tin trên mạng xã hội để biết rủ ai đi cùng, nắm được thông tin đứa bạn thân đã đi du lịch, hai hôm nữa mới về nên bạn sẽ lùi lại lịch xem để đi cùng cho vui…
Nhưng nếu không có mạng xã hội, bạn không thể cho mọi người biết bạn thích điều gì, có rảnh hay không. Bạn sẽ phải làm theo cách truyền thống là gọi điện, phải nói với từng người một là mình thích bộ phim này và sẽ rất buồn nếu họ đi xem film không có mình.
Nếu đám bạn không thích gọi điện thì sao, hoặc quên mất là bạn đã ngừng sử dụng Facebook khi gửi lời mời gia nhập nhóm đi xem phim? Nếu mấy người đó bắt đầu chán việc bạn tự biến mình thành “người rừng”? Sau một thời gian, khi bạn bỏ lỡ nhiều bữa tiệc và vắng mặt không ít lần trong các buổi đi chơi, bạn bè có thể nghĩ rằng bạn không còn muốn chơi cùng họ nữa.
Thật buồn khi phải thừa nhận rằng đó chính là kinh nghiệm bản thân của mình. Mình không có ý định dọa bạn đừng ngưng dùng Facebook đâu. Mình chỉ khuyên rằng bạn phải tích cực giữ liên lạc thật thường xuyên với những người thân thôi.
Tiếc là mình đã không tích cực lắm. Kết quả thật tệ.
Thay đổi thế giới
Tất nhiên bạn bè không phải là những người duy nhất sử dụng Facebook. Internet là một cái loa phóng thanh khổng lồ, nếu là người nổi tiếng trên Instagram và quyết định dừng sử dụng là bạn đã tự im lặng. Bạn tự giới hạn chính mình.
Bạn định biểu tình, ngưng dùng Facebook nhưng chỉ tự làm mình thấy khổ sở đúng không? Vấn đề này sẽ phức tạp hơn một chút.
Mình là một người yêu âm nhạc. Khi dừng không dùng Internet, mình đã tự lập một ban nhạc. Trước đây mình cũng từng là một thành viên trong một ban nhạc như vậy. Khi thoát khỏi internet, bạn sẽ cảm thấy tự do và sáng tạo hơn rất nhiều. Mình đã thôi tự so sánh bản thân với những người tìm thấy trên mạng, thay vào đó là làm những gì mình muốn, không cảm thấy bị giới hạn gì. Mình cảm thấy rất tự do.
Và còn tự do hơn về nhiều mặt nữa. Khi mình so sánh bản thân với ai đó trên Internet thường sẽ cảm thấy sợ mọi thứ. Mình sợ lập trình, lướt ván, triết lý và sợ viết sách. Với mỗi thứ vừa kể, mình có thể tìm thấy cả triệu người giỏi hơn và điều đó làm nhụt chí.
Mình không chắc mọi người có vấp phải những vẫn đề vừa kể hay không. Nhưng từ rất lâu rồi, mình vẫn tự so sánh như thế và dừng những sở thích lại, vì biết rằng sẽ chẳng làm tốt được như người ta. Bạn sẽ cho rằng mình là một kẻ vô dụng.
Thực tế đâu có tệ như vậy, đúng không? Bạn vẫn là một người có tài. Tài năng của bạn sẽ có giá trị với người thân, bạn bè hơn là đối với cả thế giới. Mẹ của bạn có thể thay đổi quan điểm chính trị sau khi nghe bạn tranh luận, hay đám chiến hữu vẫn thích nghe giọng “danh ca Chaien” dù tệ tới cỡ nào…
Tác động của bạn với những người thân thật sự còn lơn hơn rất nhiều so với những gì bản thân làm trên mạng. Và nếu được chọn, sẽ chọn tác động tích cực lên người thân của mình hay lên nền kinh tế thế giới?
Quay trở lại
Mình không hề có ý định bảo bạn ngưng sử dụng internet mãi đâu. Một ngày nào đó rồi bạn sẽ trở lại. Đó có thể là sau một tuần, một tháng hay một năm.
Nếu ai đó hỏi liệu mình có muốn dừng sử dụng internet nữa không, câu trả lời sẽ là “không bao giờ”. Mình không hề hối hận về khoảng thời gian đã dừng dùng internet. Khoảng thời gian đó đã giúp mình học được nhiều điều. Khi học được những thứ quý giá ấy, bạn sẽ nhìn thấy mặt tính cực của internet, thậm chí là của cả Facebook nữa.
Một điều mình luôn nói với mọi người là “hãy ít dùng nhất có thể”.
Đừng vì bạn dùng Facebook mà để bị chiếm quá nhiều thời gian. Có rất nhiều cách để bạn “ít dùng nhất có thể” như gỡ ứng dụng Facebook khỏi điện thoại, thiết lập giờ “quân luật” không sử dụng… Dù rằng mạng xã hội rất hấp dẫn, có ảnh hưởng đến cuộc sống nhưng bạn sẽ vẫn là người chiến thắng.
Bài viết thể hiện quan điểm của tác giả Paul Miller.
Theo The Verge