Xem nhanh
Làm thế nào Elon Musk có thể tạo dựng 4 công ty trị giá tỷ đô khi chỉ mới bước sang tuổi 45, và lại ở 4 lĩnh vực khác nhau: phần mềm, năng lượng, hệ thống giao thông và hàng không vũ trụ.
Giải thích thành công của Elon Musk, đa phần đều đã nhìn nhận rằng ông là một người hùng trong công việc khi có thể làm việc 85 giờ một tuần, là người có tầm nhìn về tương lai và là người có tính kiên cường trong công việc.
Nhưng những người hội tụ đủ các điều này vẫn chưa chắc đã thành công, và liệu Elon Musk đã làm những điều khác biệt nào nữa?
Thông thường, những người thành công khi chỉ tập trung vào một chuyên môn nhất định, nhưng Elon Musk đã phá vỡ nguyên tắc đó. Chuyên môn của ông trải dài từ khoa hoc tên lửa, kỹ thuật, vật lý và trí thông minh nhân tạo cho đến năng lượng mặt trời và năng lượng nói chung.
Vậy Elon Musk đã làm điều đó bằng cách nào?
Từ được những chuyên gia đánh giá về những người như Musk là “chuyên gia tổng hợp” (expert-generalists) – một từ được Orit Gadiesh, chủ tịch của Bain & Company đưa ra.
Chuyên gia tổng hợp là một người đã nghiên cứu rất nhiều lĩnh vực khác nhau, thấu hiểu được nguyên lý thâm sâu giúp kết nối chúng lại với nhau, và từ đó áp dụng nó vào thành đặc trưng cốt lõi của họ.
Elon Musk có khả năng “chuyển giao học tập”
Em trai của ông, Kimbal Musk cho biết từ lúc còn tuổi thiếu niên, mỗi ngày Elon Musk đọc xong hai quyển sách trong các lĩnh vực khác nhau. Nếu mỗi tháng bạn đọc một quyển sách thì Musk đã đọc nhiều hơn bạn đến 60 lần.
Đầu tiên ông đọc về khoa học viễn tưởng, triết học, tôn giáo, lập trình, và tiểu sử của các nhà khoa học, kỹ sư cùng các doanh nhân. Khi lớn lên, sự quan tâm và việc đọc sách của ông đã mở rộng ra các chủ đề khác như vật lý, kỹ thuật, thiết kế sản phẩm, kinh doanh, công nghệ và năng lượng. Chính niềm khao khát kiến thức đã giúp cho Musk tiếp xúc với nhiều lĩnh vực khác mà ông chưa bao giờ học ở trường.
Elon Musk cũng giỏi về một loại hình học tập mà không phải ai cũng nhận ra được điều đó – đó chính là chuyển giao học tập.
Chuyển giao học tập là lấy những gì học được trong một bối cảnh này sau đó đem áp dụng cho một bối cảnh khác. Nó có thể là những trọng tâm mà chúng ta học được trong sách vở hay ở trường, sau đó sẽ được đem đi áp dụng vào thế giới thực. Hoặc cũng có thể là những gì chúng ta học được trong ngành công nghiệp này sau đó đem áp dụng cho ngành công nghiệp khác.
Chính điều này đã làm cho Musk tỏa sáng. Trong một số buổi phỏng vấn của ông, có thể thấy được hai bước trong tiến trình bồi dưỡng chuyển giao học tập như sau:
Đầu tiên, ông phân tích các kiến thức thành các nguyên lý cơ bản
Câu trả lời của Musk trên trang reddit AMA mô tả cách làm như sau:
Điều quan trọng đó là xem kiến thức như là một cây ngữ nghĩa có hệ thống – phải đảm bảo rằng bạn hiểu được các nguyên tắc cơ bản, ví dụ như là thân cây và những cành cây, trước khi mà bạn thâm nhập vào lá/các chi tiết của chúng.
Nhiều cuộc nghiên cứu cho thấy việc đào sâu kiến thức thành những nguyên tắc trừu tượng và sâu sắc hơn sẽ tạo điều kiện cho quá trình chuyển giao học tập phát triển tốt hơn. Nó cũng đề cập một kỹ thuật cực kỳ hiệu quả giúp cho con người cảm nhận được nguyên tắc cơ bản được gọi là “trường hợp tương phản” (contrasting cases).
Cách hoạt động như sau:
Ví dụ bạn muốn phân tích chữ A để hiểu nguyên tắc của việc tạo một chữ A. Khi đó thường sẽ có hai phương pháp tiếp cận mà bạn có thể hình dung ra như hình dưới:
Bạn nghĩ cách nào hiệu quả hơn?
Đó là phương pháp số 1: Mỗi một chữ A khác nhau trong phương pháp 1 cho chúng ta một cái nhìn rõ hơn điều gì giống và khác biệt giữa các chữ A.
Trong khi đó, phương pháp số 2 không cho chúng ta thấy được nhận thức hay sự hiểu biết gì cả.
Bằng cách nhìn vào rất nhiều trường hợp khác nhau khi đang học bất kỳ một điều gì, chúng ta sẽ cảm nhận điều gì là cần thiết và thậm chí có thể phác thảo một sự kết hợp độc đáo cho riêng mình.
Điều này có ý nghĩa gì trong cuộc sống hàng ngày?
Khi đang tham gia vào một lĩnh vực mới, chúng ta không nên chỉ dùng một phương pháp duy nhất hay một cách thực hành tốt nhất. Mà nên khám phá nhiều phương pháp khác nhau, phân tích từng cái một, so sánh và đối chiếu chúng. Điều này sẽ giúp chúng ta khám phá ra các nguyên tắc cơ bản.
Tiếp đến, Elon Musk tái tạo các nguyên tắc cơ bản vào một lĩnh vực mới
Bước thứ hai trong quá trình chuyển giao học tập của Elon Musk liên quan đến việc mang các nguyên tắc cơ bản mà ông học được trong trí tuệ nhân tạo, công nghệ, vật lý và kỹ thuật vào các lĩnh vực riêng biệt như là:
- Trong không gian vũ trụ, để tạo SpaceX.
- Trong ô tô ông tạo ra Tesla với khả năng tự lái.
- Trên tàu hoả, để có một công nghệ di chuyển trong ống Hyperloop.
- Trong ngành hàng không, giúp máy bay điện cất và hạ cánh theo phương thẳng đứng.
- Trong công nghệ để hình dung một ren thần kinh giao tiếp trong não của bạn. Và phát triển PayPal.
- Trong công nghệ, ông là đồng sáng lập OpenAI, một tổ chức phi lợi nhuận nhằm hạn chế tương lai không tốt đẹp mà công nghệ trí thông minh nhân tạo có thể gây nên.
Keith Holyoak, giáo sư tâm lý học của trường đại học California, là một trong những nhà tư tưởng hàng đầu thế giới về lý luận tương tự, đã đề nghị mọi người tự hỏi mình hai câu hỏi sau đây để trau dồi kỹ năng của bản thân:
“Điều này nhắc nhở tôi về điều gì?” và “Tại sao chúng nhắc nhở tôi về nó?”
Bằng cách liên tục nhìn vào các đối tượng trong môi trường xung quanh, những tài liệu bạn đọc và tự hỏi mình hai câu hỏi này, bạn sẽ tạo dựng sự mạnh mẽ cho bộ não của mình, nó có thể giúp bạn kết nối qua các biên giới truyền thống.
Tóm lại, không có có ma thuật nào dẫn đến thành công, chỉ có quy trình học tập đúng đắn.
Và chúng ta đã có thể hiểu làm thế nào để Elon Musk có thể trở thành một chuyên gia tổng hợp đẳng cấp:
- Trong nhiều năm, ông đã đọc gấp 60 lần so với một người thích đọc sách.
- Ông đọc nhiều sách với đa dạng các thể loại.
- Ông liên tục áp dụng những điều học được bằng việc phân tích nó thành các nguyên tắc cơ bản và tái tạo chúng theo một cách mới.
Ở một mức độ sâu xa hơn, chúng ta có thể học được từ Elon Musk đó chính là không nên chấp nhận việc chỉ chuyên tâm cho một lĩnh vực mới là điều tốt nhất. Một chuyên gia tổng hợp huyền thoại khác là Buckminster Fuller đã chia sẻ điều này cách đây hơn 1 thập kỷ, nhưng nó vẫn còn đúng cho đến ngày nay, đó là:
“Chúng ta đang trong một thời đại cho rằng các xu hướng thu hẹp về chuyên môn là hợp lý, tự nhiên, và mong muốn… Trong khi đó nhân loại đã bị tước đoạt sự hiểu biết toàn diện. Chuyên ngành đã nhân giống cảm giác cô lập, vô ích và sự nhầm lẫn trong mỗi cá nhân. Nó cũng dẫn đến việc mỗi cá nhân để lại trách nhiệm tư duy và hành động xã hội cho người khác. Chuyên ngành giống những thành kiến mà cuối cùng tổng hợp thành bất hòa quốc tế và tư tưởng, từ đó dẫn đến chiến tranh.”
Musk và Hyperloop
Nếu chúng ta đặt thời gian học những điều cốt lõi khắp các lĩnh vực và luôn liên hệ chúng vào cuộc sống của mình cũng như là thế giới, sự chuyển giao giữa các lĩnh vực sẽ dễ dàng và nhanh hơn.
Khi tích trữ các nguyên tắc của mình và kết hợp các chúng với các lĩnh vực khác nhau, bạn có thể tiến tới một lĩnh vực mới chưa được biết trước đó, và tạo ra những đóng góp đặc biệt.
Hiểu được cách học siêu tốc của Elon Musk sẽ giúp bạn có được cái nhìn sâu sắc về cách mà ông có thể đi vào một ngành công nghiệp đã tồn tại khoảng hơn 100 năm và thay đổi nó.
Elon Musk được ví như một người siêu phàm, nhưng những tài năng của ông không phải là phép màu nhiệm nào, mà đó là do sự khát khao kiến thức mà thành.
Tham khảo: techrum